De basisbeginselen van Linux
Wie veel bezig is met computer, komt direct of indirect ongetwijfeld in aanraking met Linux. Maar wat is Linux eigenlijk? Wat kan je ermee? En hoe zit dat precies, Linux is toch gratis ? En werkt het op mijn computer of kan ik er goed een server mee draaien? Lees er meer over in dit artikel. Hier vindt u algemene informatie over Linux.
1 Wat is GNU/Linux
2 Geschiedenis
3 Voordelen tov andere OS’s
4 Nadelen tov andere OS’s
5 OpenSource/GPL principe
1 Wat is GNU/Linux?
Zoals je waarschijnlijk al weet is Linux een besturingssysteem. Een besturingssysteem is een systeem dat je computer bedient. Het zorgt dat alle hardware werkt. Alleen een besturingssysteem is niet genoeg, al je hardware werkt dan wel, maar wat heb je daaraan zonder software ? Omdat Linux tot voor kort vooral bij programmeurs en hobbyisten bekend was, is er
veel software voor geschreven. Bijna al die software is, netzoals Linux zelf, beschikbaar onder de GPL licentie van GNU. Tegenwoordig wordt Linux steeds meer en meer als desktop-besturingssysteem gebruikt, er zijn
zelf als winkels die Linux op computers meeleveren.
2: Geschiedenis
In de begintijd van de pc had Linus eens Minix gekregen van zijn docent aan de Universiteit van Amsterdam. Minix was een van de weinige alternatieven voor Unix.
Linus miste aan Minix een paar dingen, onder andere een terminal-emulator om in te loggen op de server van de universiteit in Helsinki.
Hij wilde zelf wel een terminal-emulator voor Minix schrijven, maar de licentie van Minix verbood dat.
Toen werd Linux geboren… Oorspronkelijk heette Linux Freax.
Voor de grap postte Linus de broncode van Freax eens in een usenet-groep. Sommige mensen daar vonden het wel interressant en gingen Linus helpen met het ontwikkelen van Freax. Zo werd het steeds uitgebreider en beter. Later vroeg Linus aan zijn informatica leraar of
hij zijn besturingssysteempje op de server wilde zetten, zodat anderen het konden downloaden.
Zijn leraar wist niet hoe het besturingssysteempje heette, dus hij zette het in een map die Linux heette. Linux was de gebruikersnaam van Linus op de universiteit.
Toen Linus zijn eerste versie van zijn besturingssysteem klaar had kon hij er nauwelijks iets mee. Hij had er namelijk geen software voor. Er was nog een ander project: GNU. GNU was een verzameling software, maar
zonder goed besturingssysteem. Gnu en Linux zijn sindsdien samen door het leven gegaan. Daarom moet je eigenlijk geen Linux zeggen, maar GNU/Linux.
3: Voordelen ten opzichte van andere besturingssystemen.
Natuurlijk is Linux anders dan andere besturingssystemen, in veel gevallen voordelig voor Linux, en in sommige
nadelig. De besturingssystemen Linux, OpenBSD, NetBSD en FreeBSD en Mac OS X (darwin) werken in de meeste gevallen hetzelfde. Vaak wordt dezelfde software gebruikt.
Voor Linux is heel veel software beschikbaar. Voor alles is wel software te vinden, vaak zelfs meerdere programma’s met hetzelfde doel. Er is heel veel variatie. Is dat niet een beetje dubbel werk zou je denken? Nee. Iedereen heeft immers een andere smaak. Zo zijn vele verschillende desktop en window managers. Een window manager is een programma dat het gedrag van de vensters bepaalt, dus het verslepen, minimaliseren, maximaliseren, het regelt de thema’s van ee programma en meer. Een desktop is net iets uitgebreider, het heeft vaak ook nog een taakbalk, en je kunt iconen op het bureaublad zetten en er zitten wat extra programma’s bij. Bekijk hier screenshot’s van verschillende desktop’s en window managers.
Met een Linux-distributie(=versie, smaak) worden tal van programma’s en veel desktops en window managers meegeleverd. Distrbutie’s zijn er natuurlijk ook in overvloed. Elke distributie is weer anders. De een is echt bedoeld voor webservers, de ander voor gamen, weer een ander voor gebruikers die alles simpel en snel willen, en ga zo maar door …
Het is met Linux zo dat je er in principe uit kunt slopen wat je wilt, of je installeert het gewoon niet. Wil je niet grafisch werken, dan installeer de de X-server niet. Je kunt dus compleet zelf bepalen welke software je wilt installeren.
Er is een apart programma om grafisch te werken, de X-server (meestal wordt hiervoor XFree86 gebruikt). Zonder dat programma kan geen enkel ander grafisch programma werken. Grafische programma’s zijn dus afhankelijk van een ander programma. Dit kan je zien als een voordeel, omdat die X server dan niet in elk programma gebouwd hoeft te worden(heb ik trouwens nog nooit ergens gezien), en als nadeel, omdat je in sommige gevallen heel veel zooi moet installeren om iets werkend te krijgen.
Een ander voordeel van Linux is het uitgebreide rechtensysteem, en de veiligheid die daardoor ontstaat. In Windows is het naar mijn gevoel zo dat de beveiliging en later pas bij gemaakt is, zodat je beveiligingen heel eenvoudig kunt omzeilen.
Voorbeeld: Op scholen kan je soms niet gewoon in MS-Dos komen, een methode om er wel in te komen: gewoon een snelkoppeling maken naar command.com. Doordat de beveiliging/rechtensysteem veel dieper in Linux geintegreerd is is het daar een stuk moeilijker om zoiets voor elkaar te krijgen.
Elke gebruiker krijgt in Linux rechten om bepaalde taken te mogen uitvoeren. Schrijven kan standaard alleen naar de eigen map, de home dir (/home/jij). Ik weet niet hoe het bij Windows zit, maar op mn school kan ik gewoon programma’s op C:\ installeren.De enige gebruiker die standaard alle rechten heeft is de systeembeheerder, genaamd root.
Omdat Linux opensource is kan iedereen fouten in het systeem ontdekken, en eventuele oplossingen bedenken. Hierdoor komt het dat bugs snel uit Linux gehaald worden. Een bijkomend voordeel is dat Linux gebuikers gemiddeld iets meer over computers begrijpen dan de gemiddelde windows-gebruiken. Linux gebruikers weten dus beter wat ze doen en kunnen zo hun systeem beter beveiligen.
In de Linux-gemeenschap wordt naar mijn gevoel ook meer samengewerkt dan geconcurreerd. Heeft het ene chat-programma een nieuwe goede techniek gevonden, dan zal het andere chatprogramma deze nieuwe techniek vaak overnemen. Zo wordt voorkomen dat allerlei dingen dubbel gedaan worden. Dankzij de GPL licentie zijn dit soort dingen mogelijk.
4 Nadelen van Linux ten opzichte van andere besturingssystemen
Tuurlijk zitten er een paar nadelen aan Linux. Voor mij is het grootste nadeel van Linux de slechte beschikbaarheid van games. Een nadeel van dit nadeel is dat dit nadeel niet door Linux zelf veroorzaakt is, maar doordat game-producenten geen game’s uitgeven voor Linux. Er zijn een aantal software projecten die de meeste recente games wel werkend krijgen op Linux door een windows-omgeving te emuleren.(WineX, Wine).
Omdat de meeste Linux distributie’s gratis te downloaden zijn hebben de distributeurs niet zoveel inkomsten. Voor kleine Linux distributeurs kan het dus wel moeilijk zijn om winst te maken. De winst wordt meestal gehaald uit de verleende ondersteuning. Doordat er vaak onvoldoende (nederlandstalige) ondersteuning is weigeren bedrijven over te stappen op Linux.
De kosten van het besturingssysteem zelf kunnen wel heel laag zijn, maar het leren opleiden van systeembeheerders die met Linux overweg kunnen is dan wel duurder t.o.v. bij Windows. Dat komt vooral doordat er meer Windows-cursussen zijn, en de systeembeheerders zijn vaak met Windows opgegroeid.
5 Het GPL (OpenSource)-principe
De meeste voor Linux beschikbare software valt onder de GPL-licentie. Dat wil zeggen dat je de software (of beter gezegd de broncode ervan) mag aanpassen, kopieëren en gebruiken zonder beperkingen. De enige voorwaarde waaraan je moet voldoen is dat je de broncode altijd beschikbaar houdt onder de GPL-licentie.
Door die licentie is het mogelijk dat vrijwel iedere Linux-distributie vrijelijk van het internet te downloaden is. Een ander gevolg van de licentie is dat er zéér veel keuze is in de Linux-wereld. Kan je niet precies een programma vinden die bij je past? Dan kan je de broncode van een bestaande programma dat er enigszins op lijkt nemen en die aanpassen zodat een nieuw programma dat wél aan je wensen voldoet ontstaat. Dat gaat ook op voor distributies: Op het moment zijn er meer dan 200 verschillende Linux-smaken! Er zijn dus erg veel programma’s te vinden die sterk op elkaar lijken en dezelfde basisfunctionaliteit hebben. Dat enorme aanbod maakt het vaak lastig voor nieuwkomers om een keuze te maken tussen de beschikbare software, maar deze site is er om die mensen hulp te bieden 🙂
Er zijn distributie’s, waar onder OpenSUSE, Fedora en Ubuntu, die de GPL en het Open-Source principe erg hoog hebben zitten. Dat heeft tot gevolg dat bijvoorbeeld software waarvan de broncode niet open is, niet in de distributie wordt opgenomen. Daardoor hebben o.a. bovengenoemde distributies geen ondersteuning voor NTFS, MP3 en zijn sommige drivers niet standaard aanwezig. Geen nood, die dingen zijn meestal eenvoudig te verkrijgen!